Laser Διαθλαστική Χειρουργική

Τι είναι οι διαθλαστικές ανωμαλίες;

Μυωπία: Το είδωλο εστιάζεται εμπρός από τον αμφιβληστροειδή στο βυθό του οφθαλμού, με αποτέλεσμα ελαττωμένη μακρυνή όραση.

Υπερμετρωπία: Το είδωλο εστιάζεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή στο βυθό του οφθαλμού. Ανάλογα με την ηλικία του πάσχοντα, τα συμπτώματα μπορεί να απουσιάζουν εντελώς (σε πολύ νέους), ή να υπάρχει εύκολη κόπωση και διάσπαση προσοχής στο διάβασμα ή δυσκολία στην κοντινή όραση (σαν πρώιμη πρεσβυωπία) ή κεφαλαλγία. Τελικά επηρεάζεται και η μακρινή όραση.

Αστιγματισμός: Αντί το σχήμα του κερατοειδούς του οφθαλμού (το πρόσθιο διαφανές τοίχωμα) να είναι σφαιρικό, είναι ωοειδές. Επηρεάζει την όραση σε όλες τις αποστάσεις.

Πρεσβυωπία: Αδυναμία του οφθαλμού να εστιάσει σε κοντινά αντικείμενα μετά την ηλικία των 40-45 ετών. Δεν επηρεάζει τη μακρινή όραση.

Τι είναι οι διαθλαστικές επεμβάσεις με LASER?

Το LASER έφερε τεράστια επανάσταση στην οφθαλμολογία. Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως απαλλάχθηκαν οριστικά από τα γυαλιά τους. Μια πολύ λεπτή και εξατομικευμένη σε κάθε ασθενή δέσμη laser ¨σμιλεύει¨ εξωτερικά την επιφάνεια του κερατοειδούς, αλλάζοντας ελαφρά το σχήμα του. Επειδή ο κερατοειδής είναι ένας πολύ ισχυρός ¨φακός¨, αυτή η ελάχιστη μεταβολή είναι αρκετή για να διορθώσει ακόμη και πολύ μεγάλες μυωπίες, υπερμετρωπίες ή αστιγματισμούς.

Τεχνικές LASER

Οι δυο κύριες τεχνικές είναι η ¨επιφανειακή¨ PRK και η LASIK. Έχουν ακριβώς το ίδιο τελικό αποτέλεσμα, αφού το laser που χρησιμοποιείται είναι ακριβώς το ίδιο. Και οι δυο γίνονται εντελώς ανώδυνα με ενστάλαξη τοπικών αναισθητικών σταγόνων. Διαφέρουν όμως ως προς τα μετεγχειρητικά συμπτώματα. Στη PRK, υπάρχει ερεθισμός του οφθαλμού για 1-2 εικοσιτετράωρα και η όραση αποκαθίσταται εντός λίγων ημερών. Στη LASIK η μετεγχειρητική ενόχληση είναι ελάχιστη και η αποκατάσταση της όρασης γίνεται την ίδια ημέρα. Και στις δυο μεθόδους ο ασθενής επιστρέφει σπίτι του αμέσως μετά το laser, και δεν χρειάζεται κάλυψη των οφθαλμών με επίδεσμο. Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου καθορίζεται από τον προεγχειρητικό έλεγχο.

PRK

Στην PRK, μετά την ενστάλαξη τοπικού αναισθητικού, απομακρύνεται από το χειρουργό μια πολύ μαλακή στοιβάδα κυττάρων που καλύπτει τον κερατοειδή, το επιθήλιο. Κατόπιν γίνεται η εφαρμογή του excimer laser που κρατάει 10-20 δευτερόλεπτα. Μετά τοποθετείται ένας ειδικός θεραπευτικός φακός επαφής, ο οποίος αφαιρείται από τον οφθαλμίατρο 5-6 ημέρες αργότερα. Μισή έως μια ώρα μετά, ο ασθενής αισθάνεται «σαν να έχει μπει άμμος στα μάτια», φωτοφοβία, δακρύρροια και ερεθισμό. Αυτά τα συμπτώματα υποχωρούν σε ένα εικοσιτετράωρο περίπου και ανακουφίζονται με τις κατάλληλες οφθαλμικές σταγόνες. Η όραση είναι σχετικά θαμπή και βελτιώνεται όταν το επιθήλιο αναγεννηθεί. Καλή λειτουργική όραση αποκτά ο ασθενής μετά από 4-7 ημέρες, ή περισσότερο εάν είχε πολύ μεγάλη διαθλαστική ανωμαλία.

LASIK

Ένα ιδιαίτερα λεπτό ¨φύλλο¨ κερατοειδούς (flap) διαχωρίζεται από τον υπόλοιπο κερατοειδή χωρίς όμως να αποκόπτεται εντελώς, και ανασηκώνεται ¨σαν καπάκι¨. Η δημιουργία του “flap” γίνεται με ένα εκπληκτικής ακρίβειας είδος laser, το femptosecond laser. Κατόπιν εφαρμόζεται στον κερατοειδή κάτω από το flap το excimer laser που χρησιμοποιείται και στην PRK. Τέλος,το flap επανατοποθετείται και απλώνεται πάλι στη θέση του και κολλάει θαυμαστά χωρίς συρραφή με το υπόστρωμα. Αμέσως μετεγχειρητικά ο ασθενής αισθάνεται «σαν να έχει μπει άμμος στα μάτια», φωτοφοβία, δακρύρροια και ερεθισμό για 4-5 ώρες. Μετά την πάροδο αυτών των ωρών, ο ερεθισμός είναι ελάχιστος και η όραση είναι τόσο καλή ώστε ο ασθενής να μπορεί να επιστρέψει στις συνήθεις δραστηριότητές του.

Ποιο laser είναι κατάλληλο για εμένα;

Στον προεγχειρητικό έλεγχο μελετώνται το σχήμα και το πάχος του κερατοειδούς με υπερσύγχρονους τομογράφους (PENTACAM, ANTERION, ORBSCAN). Αυτές οι εξετάσεις σε συνάρτηση με τους βαθμούς της μυωπίας, υπερμετρωπίας και αστιγματισμού καθορίζουν την κατάλληλη μέθοδο. Σημαντικό ποσοστό υποψηφίων αποκλείονται εντελώς από το laser λόγω ακατάλληλου κερατοειδούς.

Η LASIK προϋποθέτει αρκετά παχύ κερατοειδή, ενώ σε λεπτότερους κερατοειδείς γίνεται PRK.  Η επιλογή της επιθυμητής μεθόδου από πλευράς του ασθενούς πρέπει να γίνεται μόνο μετά από λεπτομερειακή ενημέρωσή του από το χειρουργό οφθαλμίατρό. Όποτε υπάρχει ιατρικώς η δυνατότητα επιλογής, συνεκτιμώνται οι προτιμήσεις και οι επαγγελματικές υποχρεώσεις του υποψήφιου για διαθλαστική επέμβαση.

Γίνεται laser εάν έχει προηγηθεί εγχείρηση καταρράκτη?

Οι ασθενείς που σε οποιαδήποτε ηλικία έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση καταρράκτη, αποτελούν άριστους υποψήφιους για διαθλαστική επέμβαση με laser εάν θέλουν να απαλλαχθούν από τα μακρινά γυαλιά τους. Η ηλικία του ασθενούς δεν αποτελεί σε τίποτε περιοριστικό παράγοντα, και γι’ αυτό όλο και περισσότεροι χειρουργημένοι για καταρράκτη υποβάλλονται σε laser.

Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας;

Στόχος της διαθλαστικής επέμβασης είναι η λειτουργική όραση μετεγχειρητικά να είναι 10/10 χωρίς γυαλιά. Κανένα laser παγκοσμίως δεν μηδενίζει εντελώς τις διαθλαστικές ανωμαλίες. Υπολειπόμενοι βαθμοί μυωπίας, υπερμετρωπίας ή αστιγματισμού με σφαιρικό ισοδύναμο έως και μισό βαθμό θεωρούνται ιδανικό αποτέλεσμα, καθώς επιτρέπουν άριστη όραση χωρίς γυαλιά. Μεγαλύτερο υπολειπόμενο νούμερο μπορεί να συμβεί εξαιρετικά σπάνια, δεν θεωρείται επιπλοκή και μπορεί να διορθωθεί πάλι με laser.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;

Οι επεμβάσεις με τα σύγχρονα διαθλαστικά laser είναι εξαιρετικά ασφαλείς. Οι κίνδυνοι του laser είναι απείρως μικρότεροι από ό,τι η χρόνια χρήση φακών επαφής (ένας στους 400 χρήστες φακών επαφής θα προσβληθεί από κεντρικό έλκος κερατοειδούς με συνέπεια ελάττωση ή απώλεια όρασης στον ένα του οφθαλμό). Ωστόσο δεν υπάρχει καμία επέμβαση με μηδενικό κίνδυνο. Λοίμωξη, βλάβες στο flap, αρχιτεκτονική αποσταθεροποίηση του κερατοειδούς (εκτασία), ουλοποίηση και άλλες επιπλοκές έχουν αναφερθεί, είναι όμως εξωφρενικά σπάνιες και έχουν πλέον σχεδόν πάντοτε αποτελεσματική αντιμετώπιση. Με τις σύγχρονες τεχνολογίες, τα ανωτέρω μπορεί και να μην τα συναντήσει πλέον ένας οφθαλμίατρος ποτέ. Μελέτες δεκαετιών από την εφαρμογή των πρώτων laser έχουν τεκμηριώσει πλέον τη μακροχρόνια ασφάλεια των διαθλαστικών επεμβάσεων.

Μπορεί να αυξηθεί πάλι αργότερα η μυωπία;

Η μυωπία μπορεί σπανιότατα να αυξηθεί εκ νέου σε οποιαδήποτε στιγμή κατά την ενήλικη ζωή. Η εφαρμογή διαθλαστικής επέμβασης με laser δεν αλλάζει την πιθανότητα αυτή. Τεχνικά είναι απολύτως εφικτό να ξαναγίνει laser, εάν η αύξηση είναι αξιόλογη.

Άλλες διαθλαστικές μέθοδοι;

Σε όσα άτομα ο προεγχειρητικός έλεγχος αποκλείει το laser, μπορεί να γίνει χειρουργική ένθεση  ενδοφακών. Τα αποτελέσματα των νέων αυτών τεχνικών είναι εντυπωσιακά. Ωστόσο κάποιοι υποψήφιοι δεν είναι κατάλληλοι ούτε γι’ αυτά.