ΨΕΥΔΟΣΤΡΑΒΙΣΜΟΣ

Τι είναι ο στραβισμός;

Στραβισμός ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο οι οφθαλμοί δεν είναι μεταξύ τους ευθυγραμμισμένοι και αποτελεί πάθηση.

Τι είναι ο ψευδοστραβισμός;

Ο ψευδοστραβισμός, όπως υποδηλώνει ο όρος, είναι η ψευδής εντύπωση ότι οι οφθαλμοί δεν είναι ευθυγραμμισμένοι, ενώ στην πραγματικότητα ο συντονισμός τους και η ευθυγράμμιση τους είναι άψογη.

Ποιούς αφορά ο ψευδοστραβισμός;

Είναι συχνό φαινόμενο στα νεογνά και στα μικρά παιδιά. Οφείλεται στο γεγονός ότι η βάση της μύτης είναι πολύ επίπεδη επειδή τα οστά δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί πλήρως. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι πτυχές του δέρματος στην έσω γωνία των οφθαλμών (οι έσω κανθοί) να απλώνονται πολύ προς τα έξω και να καλύπτουν μεγάλο μέρος του λευκού του ματιού προς τη μύτη. Έτσι, όταν το μικρό παιδί κοιτάξει λίγο λοξά, τότε ο ένας από τους δυο οφθαλμούς κρύβεται πίσω από την πτυχή του δέρματος, τον έσω κανθό, και φαίνεται να «κολλάει» προς τη μύτη σαν να στραβίζει. Η ίδια απατηλή εικόνα προκύπτει όταν το παιδί εστιάζει σε κοντινό στόχο, καθώς τότε η φυσιολογική σύγκλιση των οφθαλμών δημιουργεί την αίσθηση ότι αυτοί <χάνονται> πίσω από τις δερματικές πτυχές. Καθώς το παιδί μεγαλώνει τα οστά αναπτύσσονται, η βάση της μύτης ψηλώνει και το δέρμα στους έσω κανθούς τραβιέται προς τη μύτη. Έτσι οι γονείς διαπιστώνουν ότι ο υποτιθέμενος «στραβισμός» φαίνεται να «διορθώνεται» αυτόματα. Είναι αυτονόητο ότι ο αληθής στραβισμός χωρίς ιατρική παρέμβαση δεν διορθώνεται ποτέ. Η φυσιολογική ανατομία αποκαθίσταται μέχρι την ηλικία των 5-6 ετών ή και πιο μετά.

Ο ρόλος του παιδίατρου και των γονιών

Ένας απλός αλλά αρκετά ακριβής τρόπος για να ξεχωρίσει κάποιος μη ειδικός τον αληθή στραβισμό από τον ψευδοστραβισμό είναι η λήψη κοντινών φωτογραφιών του προσώπου του παιδιού, ώστε να φαίνονται από κοντά τα μάτια του. Στις περισσότερες φωτογραφίες, υπάρχει και στους δυο οφθαλμούς μια λευκή αντανάκλαση πάνω στον κερατοειδή που προέρχεται είτε απο το φλας είτε από τις φωτεινές πηγές του περιβάλλοντος χώρου. Φυσιολογικά η λευκή αντανάκλαση πρέπει να βρίσκεται στο ίδιο σημείο του κερατοειδούς και στους δυο οφθαλμούς σε κάθε φωτογραφία. Δηλαδή είτε η αντανάκλαση είναι στο κέντρο, είτε είναι έκκεντρη, πρέπει να είναι συμμετρικά στο ίδιο σημείο και στα δυο μάτια. Στον αληθή στραβισμό, η λευκή αντανάκλαση υπάρχει μεν και στους δυο οφθαλμούς, αλλά δεν βρίσκεται στο ίδιο σημείο καθώς οι μη ευθυγραμμισμένοι μεταξύ τους οφθαλμοί αντανακλούν το φως σε άλλο σημείο ο καθένας. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι παιδιά που στις φωτογραφίες φαίνονται να στραβίζουν έντονα, όταν προσέξουμε τη λευκή αντανάκλαση αποκαλύπτεται ότι τα μάτια τους είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένα. Αντίστροφα, συχνά αποκαλύπτεται στραβισμός σε μάτια που εξωτερικά φαίνονται άριστα ευθυγραμμισμένα. Η εξωτερική εμφάνιση στα μικρά παιδιά είναι ιδιαίτερα απατηλή όσον αφορά το στραβισμό.

Ο ρόλος του οφθαλμίατρου

Σε κάθε παιδί οποιασδήποτε ηλικίας με υποψία στραβισμού επιβάλλεται άμεσα και χωρίς καθυστέρηση έλεγχος από εξειδικευμένο σε παιδιά οφθαλμίατρο. Και τούτο διότι ο στραβισμός σπάνια αποτελεί την πρώτη και μοναδική εκδήλωση σοβαρών αλλά συχνά ιάσιμων (εάν διαγνωσθούν έγκαιρα) νευρολογικών παθήσεων.

Εφόσον τελικά διαπιστωθεί ότι πρόκειται για ψευδοστραβισμό, καθησυχάζονται οι γονείς και δεν απαιτείται περαιτέρω παρακολούθηση.